فیبروم رحم یا میوما چیست؟

فیبروم رحم چیست؟
فیبروم رحم به توده‌های عضلانی غیر‌سرطانی رحم گفته‌می‌شود، که معمولا درون رحم و گاهی اوقات در اطراف آن شروع به رشد می‌کنند. بیماری فیبروم رحم که با نام میوم یا لیومیوم نیز شناخته‌می‌شود، غیرسرطانی است و احتمال ابتلا به سرطان را افزایش نمی‌دهد. این بیماری که اغلب اوقات در زمان باروری ظاهر می‌شود، نیازی به درمان ندارد به جز در مواردی که بیش‌از‌حد بزرگ شده‌باشد و علائمی شدیدی را در شما ایجاد کرده‌باشد.
بیشتر بانوان در طول زندگی دچار این بیماری خوش‌خیم می‌شوند، اما در اغلب موارد علائم به قدری ناچیز است که نیازی به درمان نیست. با‌این‌حال فیبروم رحم می‌تواند علائمی همچون خونریزی شدید قاعدگی، کمردرد، تکرر ادرار و درد در حین رابطه جنسی را به دنبال داشته‌باشد. اگر احساس می‌کنید علائمی از میوم دارید، در ادامه همراه دکترتو باشید تا بتوانید همه جوانب این بیماری را بسنجید و در صورت نیاز به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
اما بیماری فیبروم رحم چیست! لیومیوم یا همان فیبروم رحم بافتی است که از ماهیچه و بافت همبند دیواره رحم تشکیل شده‌است. این رشد بافتی معمولا سرطانی (بدخیم) نیستند. رحم بخش اصلی دستگاه تناسلی زنان و یک اندام گلابی‌شکل وارونه در لگن شماست. اندازه طبیعی رحم شبیه به لیمو است که محل رشد و نمو نوزاد در دوران بارداری است.
فیبروم‌ها می‌توانند به صورت یک گره منفرد یا به شکل یک خوشه رشد کنند. اندازه خوشه‌های فیبروم می‌تواند از ۱ میلی‌متر تا بیش از ۲۰ سانتی‌متر قطر یا حتی بزرگتر باشد، حتی اندازه بعضی از آنها می‌تواند به اندازه یک هندوانه باشد. این توده‌ها می‌توانند در داخل دیواره رحم، داخل حفره اصلی اندام یا حتی در سطح بیرونی ایجاد شوند. فیبروم‌ها می‌توانند از نظر اندازه، تعداد و مکان در داخل و روی رحم شما متفاوت باشند.
شما ممکن است علائم مختلفی را با فیبروم رحم تجربه کنید و اینها ممکن است همان علائمی نباشند که زن دیگری که فیبروم دارد تجربه‌کند. به دلیل منحصر به فرد بودن فیبروم‌ها، برنامه درمانی شما به علائم شما بستگی دارد‌. به خاطر داشته‌باشید که فیبروم رحم با پولیپ رحمی فرق دارد.

انواع فیبروم
فیبروم رحم، توده‌ای است که برای بدن خطری نداشته و در اکثر مواقع خوش خیم محسوب می‌شود. این بیماری در اثر تکثیر و رشد سلول‌های عضلانی دیواره رحم ایجاد می‌شود. فیبروم‌ها می‌توانند شکل و اندازه رحم یا دهانه آن‌را تغییر دهند. بسته به موقعیت، اندازه و تعداد این توده‌های خوش خیم، پزشکان روش‌های دارویی خاص یا جراحی را جهت درمان تجویز می‌کنند. بر اساس محل قرارگیری در بدن، این توده‌ها به سه دسته مختلف تقسیم می‌شوند.
اینترامورال
فیبروم اینترامورال به عنوان نقطه شروع رشد فیبروم‌های رحم شناخته می‌شود. تمامی انواع توده‌های رحمی، ابتدا از لایه اینترامورال شروع به رشد می‌کنند. سپس بسته به نحوه رشدشان ممکن است به قسمت‌های دیگر رحم انتقال یابند.
ساب سروزال
فیبروم‌های ساب سروزال که شایع‌ترین نوع این بیماری هستند در بخش خارجی رحم آغاز به رشد می‌کنند. این توده‌ها با گسترش بیشتر می‌توانند به سمت مناطق دیگر از جمله لگن نیز پیشروی نمایند.
ساب موکوزال
یکی دیگر از انواع فیبروم‌های رحمی که در لایه میانی عضله شکل می‌گیرد، فیبروم‌ ساب موکوزال می‌باشد. محل قرارگیری این توده در داخل رحم است. میزان رشد این توده به عوامل مختلفی بستگی دارد. امکان دارد این توده بر اساس نوع پیشروی که دارد، کل یا یک قسمتی از رحم را اشغال کرده باشد.

علائم فیبروم رحم
این توده‌های خوش خیم امکان دارد بدون هیچ عوارض و دردی در بدن زنان ایجاد شود. در اکثر اوقات، فرد مبتلا به این بیماری هیچ گونه عوارض خاصی را در خود احساس نمی‌کند؛ البته این بیماری در برخی از زنان می‌تواند شامل یک سری علائم خاص باشد. از جمله مهمترین علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
    خونریزی شدید و قائدگی‌های دردناک
    افزایش درد در زیر شکم
    احساس درد در ناحیه‌های شکمی، لگنی و مهره‌های تحتانی
    احساس درد در طول رابطه جنسی
    تکرر ادرار
    نازایی و عدم توانایی در باروری
حجم و تعداد فیبروم‌ها می‌تواند به طور مستقیم بر شدت این بیماری تاثیر بگذارد. هر چقدر تعداد و حجم این توده‌ها زیادتر باشد، عوارض بیشتری را می‌توانند در فرد ایجاد کنند. در برخی موارد، این توده‌ها در حین انجام سونوگرافی تشخیص داده می‌شوند، در صورتی که اندازه آنها کوچک باشد.

علل ابتلا به میوما یا فیبروم رحم
در این بخش علل اصلی ابتلا به فیبروم رحم را به شما خواهیم گفت. هم‌چنین خواهید خواند که چه عواملی در تشدید احتمال ابتلا به میوما موثرند.
در حالت کلی به‌نظر می‌رسد یکی از علل رشد فیبروم، استروژن است. در سه‌ماهه‌ی اول بارداری چیزی در حدود یک‌سوم فیبروم‌ها بزرگ‌تر می‌شوند. این فیبروم‌ها البته اغلب پس از تولد کوچک می‌شوند. هم‌چنین گفتنی‌ست که فیبروم‌ها پس از یائسگی کوچک می‌شوند. اما در این میان افرادی که اقدام به هورمون درمانی می‌کنند، تداوم علائم رشد فیبروم را مشاهده خواهند کرد.
حقایقی مهم درباره عوامل فیبروم رحم
    به گفته‌ی محققان برخی نژادها، به ویژه زنان آمریکایی-آفریقایی بیش از دیگران دچار فیبروم می‌شوند. از دیگر سو رشد فیبروم رحم در زنان زیر ۳۵ سال بیشتر از زنان بالای ۴۵ سال مشاهده می‌شود.
    قاعدگی زودرس نیز از عواملی‌ست که ابتلا به لیومیوما را تشدید می‌کند.
    طی تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۶ صورت گرفت، مصرف الکل و کافئین به لیست عوامل موثر در تشدید فیبروم اضافه شد.
    تغییرات ژنتیکی نیز می‌تواند سبب رشد فیبروم شود.
    کاهش سطح سلامتی بدن، چاقی و فشار خون بالا تاثیری منفی بر این موضوع گذاشته و رشد توده را افزایش می‌دهند.
    رژیم غذایی و به‌ویژه مصرف گوشت قرمز، دیگر عامل مهم در افزایش احتمال رشد میوما است.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به فیبروم هستند؟
چندین عامل خطر وجود دارد که می‌توانند در شانس شما برای ایجاد فیبروم رحم نقش داشته‌باشند. اگرچه همه زنان در سنین باروری ممکن است به فیبروم مبتلا شوند، زنان سیاه‌پوست بیشتر از زنان سایر گروه‌های نژادی به فیبروم مبتلا می‌شوند. علاوه‌بر این، زنان سیاه‌پوست در سنین پایین‌تر فیبروم رحمی دارند و همچنین فیبروم این افراد بیشتر، بزرگتر و همراه با علائم شدیدتر است. سایر عوامل به شرح زیر هستند:
    اضافه وزن و چاقی
    باردار نشدن (افرادی که فرزندان بیشتری به دنیا می‌آورند کمتر در معرض فیبروم رحمی هستند)
    شروع زودرس قاعدگی (پریود‌شدن در سنین پایین)
    یائسگی دیررس
    سابقه خانوادگی
    کمبود ویتامین D
    مصرف زیاد گوشت قرمز
    کمبود سبزیجات سبز، میوه و لبنیات
    مصرف الکل و آبجو
    نژاد.

عوارض فیبروم رحم
در اکثر مواقع عوارض مهمی ایجاد نمی‌کنند. با این حال این موارد از شایع‌ترین عوارض هستند:
    درد غیر قابل تحمل
    کم خونی
    تورم شکم یا لگن
    خونریزی بیش از حد
    ناباروری (نادر)

روش‌های تشخیص فیبروم رحم
معمولا در طول معاینات لگنی این عارضه تشخیص داده می‌شود. چندین آزمایش وجود دارد که می‌تواند برای تایید تشخیص و تعیین اندازه و محل باید انجام گیرد. از تست‌های تشخیصی می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:
    سونوگرافی
    MRI
    سی تی اسکن
    هیستروسکوپی
    هیستروسالپنگوگرافی (HSG)
    سونوهیستروگرافی
    لاپاراسکوپی

درمان فیبروم رحم
این بیماری همیشه نیازی به درمان ندارد، مگر اینکه باعث ایجاد علائم و عوارض آزاردهنده‌ای شود. نوع درمان بسته به علائم و محل و اندازه فیبروم متفاوت است. از گزینه‌های درمانی موثر می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:
    داروهای هورمونی که به کوچک شدن آن کمک می‌کند.
    دستگاهی برای آزاد کردن هورمون که درون رحم قرار می‌گیرد و باعث کاهش خونریزی می‌شود.
    آمبولیزاسیون شریان رحمی، با مسدود کردن جریان خون به فیبروم، آن را کوچک می‌کنند.
    با جراحی خارج می‌شود.
    از امواج اولتراسوند با شدت بالا برای از بردن توده استفاده می‌کنند.
    در طی جراحی هیسترکتومی بخشی از رحم یا کل آن برداشته می‌شود. معمولا این جراحی برای افرادی که بچه‌دار شده‌اند یا تمایل به بچه‌دار شدن ندارند، انجام می‌گیرد.
بسته به شرایط هر فرد روش درمانی مناسبی در نظر گرفته خواهد شد.

پیشگیری از بیماری فیبروم
برای آن‌که احتمال ابتلا به میوما را کم کنید، باید نکاتی را که در این بخش ارائه می‌کنیم به‌خوبی به‌خاطر بسپارید. ما برخی از عوامل این بیماری را در بخش‌های قبل مرور کردیم. بدیهی‌ست که برخی از این عوامل قابل کنترل و برخی دیگر از کنترل‌تان خارجند. با توجه به سطرهای زیر خواهید دانست چگونه می‌توانید کنترل بیشتری بر اوضاع داشته باشید.
از رژیم مدیترانه‌ای پیروی کنید
 رزیم غذایی مدیترانه‌ای یکی از راه‌های بسیار موثر در کاهش ابتلا به فیبروم است. خوردن سبزیجات تازه و اغلب پخته شده، مصرف میوه، حبوبات و ماهی را در برنامه‌ی خود قرار دهید. مصرف گوشت گاو، ژامبون، گوشت بره و سایر گوشت‌های قرمز را تا جای ممکن محدود کنید.
مصرف الکل را کاهش دهید
الکل یکی از موادی‌ست که تاثیر مستقیمی بر افزایش احتمال ابتلا به میوما دارد. دلیل این امر اثر الکل در بالا رفتن هورمون‌های موثر در رشد فیبروم است. از طرفی مصرف الکل التهاب را نیز افزایش می‌دهد.
تعادل استروژن
استروژن هورمونی موثر در باروری سالم در زنان و مردان است. با این وجود بالا بودن میزان استروژن با خطر ابتلا به فیبروم همراه است. نکات زیر را برای ایجاد تعادل در میزان این هورمون رعایت کنید:
    وزن خود را کاهش دهید. سلول‌های چربی باعث تولید استروژن بیشتری می‌شوند.
    از مواد شیمایی مختل‌کننده هورمون دوری کنید. این مواد در کودها، آفت‌کش‌ها، پوشش‌های ظروف نچسب، رنگ خوراکی و … وجود دارند.
کاهش فشار خون
بر اساس مطالعات، بیشترین زنان مبتلا به فیبروم رحم، مبتلا به فشار خون نیز هستند. پس اگر می‌خواهید از خطر ابتلا به این بیماری دور بمانید، فشار خون خود را کنترل کنید. چطور؟
    مصرف نمک را کاهش دهید و به‌جای آن از ادویه‌های مفید دیگری استفاده کنید.
    غذاهای آماده و فرآوری شده نخورید. (به‌ویژه محصولات حاوی سدیم زیاد)
    فشار خود را به‌طور مرتب چک کنید.
    ورزش را در برنامه‌ی خود قرار دهید.
    از مصرف دخانیات دوری کنید.
به‌اندازه‌ی کافی ویتامین D مصرف کنید
تاثیر ویتامین D در کاهش درصد ابتلا به فیبروم رحمی بسیار چشم‌گیر است. به‌طوری که طبق بررسی‌های انجام شده مصرف کافی این ویتامین خطر فیبروم را تا ۳۲ درصد کاهش می‌دهد. ویتامین D به‌طور ویژه‌ای از طریق نور آفتاب جذب می‌شود. اما سبد غذایی زیر نیز به جذب بیشتر این ویتامین کمک می‌کند.
    زرده‌ی تخم مرغ
    شیر، پنیر و دیگر محصولات لبنی
    غلات غنی شده
    آب پرتقال
    ماهی آزاد، ماهی تن و …
    روغن کبد ماهی کاد

________________________________________________________

مقالات دیگر