انواع بیماریهای مقاربتی

بیماری ‌مقاربتی چیست؟
بیماری مقاربتی(Sexually transmitted disease) که به آن اصطلاحاٌ STD گفته می‌شود در نتیجه‌ی آمیزش جنسی از شخصی به شخص دیگر انتقال می‌یابد. قطعاٌ در صورتی‌که افراد بهداشت روابط جنسی را رعایت کنند می‌توانند از این بیماری‌ها پیشگیری نمایند. بیماری‌های مقاربتی در انواع روابط واژینال، مقعدی و دهانی قابل انتقال است.

عفونت مقاربتی چیست؟
عفونت‌ مقاربتی (STI) عفونت‌ها یا عارضه‌هایی هستند که از طریق هر نوع فعالیت جنسی با فرد آلوده شامل رابطه دهانی، مقعدی، یا تماس با واژن و آلت تناسلی مردانه شریک جنسی را مبتلا می‌کنند. عفونت‌ مقاربتی را با نام بیماری‌ های مقاربتی (STDs) نیز می‌شناسند و انواع مختلفی دارند. شایع‌ترین علائم این بیماری‌ها سوزش، خارش یا ترشح در ناحیه تناسلی است. برخی از انواع آن نیز بدون علامت هستند.
عفونت های آمیزشی بسیار مسری هستند. اگر از نظر جنسی فعال هستید، ممکن است بدون اینکه بدانید مبتلا به یکی از انواع این عفونت‌ها هستید شریک جنسی خود را مبتلا کنید. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند در صورت داشتن فعالیت جنسی، غربالگری یا آزمایش ابتلا به بیماری‌ های منتقله از راه جنسی را به طور منظم انجام دهید.
بیماری‌ های جنسی بیماری‌هایی جدی هستند که به درمان نیاز دارند. برخی از آنها مانند ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) قابل درمان کامل نیستند و بدون اقدامات پزشکی می‌توانند حتی تهدیدی برای زندگی فرد مبتلا باشد.

علائم بیماری های مقاربتی چیست؟
علائم بیماری های مقاربتی در طیف بدون علامت تا علائم بسیار شدید متغیر می باشند. اما به طور کلی شایع ترین علائم بیماری های مقاربتی چیست؟ اصلی ترین علائم شایع این بیماری ها عبارتند از:
    زخم و تاول در ناحیه تناسلی، رکتوم و دهان
    سوزش ادرار در مردان
    سوزش ادرار در زنان
    خروج ترشحات از نوک مجرای تناسلی
    ترشحات غیرطبیعی و بد بوی واژن
    نزدیکی دردناک
    برزگ شدن و دردناک شدن غدد لنفاوی به خصوص در ناحیه کشاله ران
    درد زیر شکم
    تب
    ضایعات جلدی بر روی دست، پا و تنه
علائم بیماری های مقاربتی ممکن است چند روز الی چند هفته پس از تماس اولیه رخ داده ولی فرد مبتلا در تمام این مدت ناقل عفونت به شریک جنسی خود می باشد. همچنین علائم عفونت های مقاربتی ممکن است با علائم عفونت ادراری در زنان اشتباه گرفته شده و به عنوان عفونت ادراری در زنان درمان گردد.

بیماری های مقاربتی در زنان
زنان بیشتر از مردان به بیماری‌های مقاربتی دچار می‌شوند. یکی از اصلی‌ترین مواردی که باعث این اتفاق می‌شود، کوتاه بودن پرینه و نزدیک بودن مجرای ادراری، واژن و مقعد به یکدیگر است. از طرفی معمولا خانم‌ها سکس محافظت‌نشده‌ دارند و این مسئله باعث ایجاد تغییر در فلور طبیعی واژن می‌شود. بنابراین احتمال ابتلا به بیماری‌های مقاربتی به طرز چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.
علائم بیماری های مقاربتی در زنان
هر یک از بیماری‌های مقاربتی علامت خاص خودش را دارد. اما معمولا از بیشترین علائمی که در بیماری‌های مقاربتی زنان دیده‌می‌شود، ترشح، خارش، سوزش و درد هنگام نزدیکی است. خونریزی بعد از نزدیکی نیز در این بیماری‌ها شایع است. کسانی که علائم هنگام بیماری‌های مقاربتی دارند، احساس طبیعی ندارند و ممکن است چرخه‌ی قاعدگی آنها نیز تحت تاثیر قرار بگیرد. از دیکر علائمی که در بیماری‌های مقاربتی در زنان دیده‌می‌شود، پاپ اسمیر مختل شده‌است.

بیماری های مقاربتی مردانه
بیماری‌های مقاربتی در مردان نیز دیده‌می‌شود. هرچند که مردان کمتر از زنان به بیماری‌های مقاربتی دچار می‌شوند و زمانی که به بیماری‌های جنسی مبتلا می‌شوند، کمتر و با شدت نسبتا پایین‌تری علائم بیماری‌های جنسی را از خود نشان می‌دهند.
علائم بیماری جنسی در مردان
علائم بیماری‌های جنسی در آلت تناسلی مردان می‌تواند به صورت تظاهرات پوستی بروز کند. همچنین خارش و درد و سوزش هم در بیماران مبتلا دیده‌می‌شود.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های مقاربتی قرار دارند؟
تمام افرادی که از نظر جنسی فعال می باشند، در معرض ابتلا به عفونت های مقاربتی قرار گرفته اند. اما برخی شرایط شانس ابتلا به عفونت های مقاربتی را در افراد افزایش می دهند، که این موارد عبارتند از:
    رابطه جنسی محافظت نشده
    برقراری رابطه جنسی با بیش از یک شریک جنسی
    سابقه قبلی ابتلا به بیماری مقاربتی
    تجاوز و برقراری رابطه جنسی از روی اجبار
    مصرف الکل و مواد روان گردان
    استفاده از مواد مخدر تزریقی
    سنین جوانی
پرهیز از انجام موارد ذکر شده، نقش موثری در پیشگیری از ابتلا به عفونت های مقاربتی دارد.

انواع بیماری‌های مقاربتی
خیلی از افراد سوال می‌کنند بیماری std چیست و چه انواعی دارد. برای توضیح خیلی ساده می‌توان بیماری مقاربتی یا بیماری جنسی Venereal disease (vd) را با راه انتقال آن یعنی تماس جنسی تعریف کرد. اما این بیماری‌ها را براساس عوامل مختلف می‌توان به گروه‌های زیادی تقسیم کرد.
به طور مثال می‌توان از عوامل بیماری زا صحبت کرد و انواع بیماری مقاربتی ویروسی، باکتریایی یا قارچی را نام برد یا راه انتقال بیماری را ملاک قرار داد. زیرا برخی بیماری‌های مقاربتی از طریق خون و مایع منی منتقل می‌شوند و برخی دیگر از راه پوست منتقل می‌شوند. بنابراین نشانه‌های بروز نیز بر اساس نوع بیماری متفاوت خواهد بود.
کلامیدیا
کلامیدیا به وسیله‌ی باکتری کلامیدیا تراکوماتیس (Chlamydia Trachomatis) ایجاد می‌شود. این بیماری یک عفونت شایع است که ممکن است از طریق رابطه‌ی جنسی مقعدی، واژینال و دهانی گسترش یابد. کلامیدیا می تواند در هنگام زایمان و در طول کانال زایمانی، به نوزاد هم منتقل شود. اگر عفونت کلامیدیا درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارض جانبی مانند ناباروری شود.
به زمانی که فرد در معرض عامل بیماری‌زا قرار می‌گیرد تا زمانی که علائم بروز پیدا می‌کنند، دوره‌ی کمون گفته‌می‌شود. دوره‌ی کمون بیماری کلامیدیا ۷ تا ۱۲ روز است. کلامیدیا معمولا علامتی ایجاد نمی‌کند و در صورت بروز علائم، فرد ممکن است متوجه تغییر در ترشحات واژن، ترشحات بدبو، سوزش ادرار و درد هنگام ادرار شود. اگر کلامیدیا از طریق رابطه جنسی مقعدی منتقل شود، می‌تواند روی راست روده نیز تاثیر بگذارد و باعث ایجاد علائمی مانند درد مقعدی، خونریزی از مقعد و ترشحات مقعدی شود.
سوزاک
عامل ایجاد بیماری سوزاک باکتریایی است. عفونت سوزاک علاوه بر دستگاه تناسلی و مقعد می‌تواند چشم و دهان را نیز آلوده کند. علائم سوزاک به طور معمول در ده روز اول ابتلا ظاهر می‌شود اگرچه در مواردی ممکن است بیماری به صورت پنهان چند ماه در بدن وجود داشته باشد و علائمی از خود بروز ندهد.
علائم سوزاک شامل موارد زیر است
    ترشتحات غلیظ و سفید رنگ یا ترشحات خونی از آلت تناسلی
    بهم زدن حرکات روده
    خارش مقعدی
    درد و سوزش هنگام ادرار کردن
    در مردان با دردناک و متورم شدن بیضه‌ها
    در زنان با نامنظم کردن عادت ماهیانه یا خونریزی‌های شدید
سیفلیس
بیماری سیفلیس نیز مانند سوزاک یک عفونت باکتریایی است که علاوه بر دستگاه تناسلی می‌تواند قسمت‌های مختلف بدن مثل مخاط دهان یا حتی قلب و ریه را نیز درگیر نماید. اما نشانه‌های سیفلیس به صورتی‌است که در سه مرحله و از یک زخم کوچک شروع می‌شود و بیماری پیشرفت می‌کند.
    بثورات پوستی قرمز روی دست و پا
    خارش بثورات پوستی
    تب
    تورم غدد لنفاوی
    خستگی و احساس کوفتگی در بدن
این بیماری در صورتی‌که درمان نشود و پیشرفت کند منجر به آسیب به اعضای داخلی بدن و گسترش نشانه‌ها به صورت از دست دادن هوشیاری، فلجی و کوری و حتی زوال عقل می‌شود. در مراحلی از بیماری سیفلیس که اعصاب درگیر شود به آن نوروسیفلیس گفته می‌شود و با سردرد، اختلالات حرکتی و تغییر رفتار بیمار بروز می‌کند.
تبخال دستگاه تناسلی
تبخال دستگاه تناسلی  Herpes Simples Virus  یا HSV نوعی از بیماری‌های مقاربتی است که از طریق زخم روی پوست انتقال پیدا می‌کند. در مراحل اولیه این بیماری علامت خاصی ندارد و با زخم‌های کوچک همراه است که فرد اصلا متوجه آن نمی‌شود.
اما با پیشرفت بیماری نشانه‌های زیر بروز می‌کند
    تاول و زخم در ناحیه‌ی تناسلی و مقعد
    درد و سوزش هنگام ادرار کردن
    درد و خارش ناحیه‌ی تناسلی، کشاله‌ی ران و باسن
    تورم غدد لنفاوی
    درد در ناحیه‌ی تناسلی هنگام دست زدن یا حتی تماس با لبا
زگیل تناسلی یا پاپیلومای انسانی (HPV)
زگیل تناسلی یکی از انواع بی علامت بیماری‌های مقاربتی است. در مواردی از زگیل تناسلی بروز نشانه‌ها با بثوارت و زخم‌هایی کوچک یا زخم‌هایی به شکل خوشه همراه است. سایر نشانه‌های زگیل تناسلی به صورت زیر است.
    تورم در ناحیه‌ی تناسلی
    ایجاد خونریزی با مقاربت
    خارش ناحیه‌ی تناسلی
توجه به نشانه‌های پاپیلوما در زنان ضرورت دارد، زیرا ممکن است منجر به سرطان دهانه رحم شود.
هپاتیت B
بیماری هپاتیت توسط یک عامل ویروسی ایجاد می‌شود و موجب آسیب و التهاب در بافت کبد می‌شود. عامل این بیماری در خون، مایع منی، سایر مایعات مانند شیر مادر نیز قابل انتقال است. کسانی که مبتلا به هپاتیت هستند به سرعت می‌توانند شریک جنسی خود را در روابط محافظت نشده مبتلا نمایند. نشانه‌های این بیماری به سرعت بروز نمی‌کند و ممکن است سال‌ها در بدن فرد به صورت خاموش باقی بماند. اما به طور کلی ظاهر شدن نشانه‌ها به صورت زیر است.
    زردی چشم یا پوست
    حالت تهوع
    شکم درد
    ادرار تیره
    خستگی
ایدز
بیماری ایدز از طریق ویروس HIV از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. این ویروس از طریق تماس جنسی، تماس با سوزن آلوده به خون فرد بیمار، تماس با پوست دارای زخم یا خون منتقل می‌شود. این ویروس به محض مبتلا نمودن فرد بیمار قابلیت انتقال دارد. ویروس HIV از طریق رابطه‌ی واژینال و رابطه مقعدی می‌تواند موجب آلوده کردن افراد دیگر شود.
تریکومونیازیس
عامل این بیماری مقاربتی یک انگل تک سلولی به نام Trichomonas  است که از طریق روابط جنسی به افراد دیگر انتقال می‌یابد. عامل بیماری ممکن است طی یک دوره‌ی یک ماهه در بدن خاموش بماند و بعد از این مدت نشانه‌ها را بروز بدهد. البته تریکومونیازیس اغلب در مردان بدون علامت است. نشانه‌های عمومی تریکومونیازیس شامل موارد زیر است.
    ترشحات سفید یا سبز از واژن
    بوی بد و خارش و سوزش واژن
    ترشحات از آلت تناسلی مردانه
    درد و خارش آلت تناسلی مردانه
    درد هنگام مراقبت
    درد هنگام ادرار کردن
شپش عانه
یکی از بیماری های STD که عواملی انگلی باعث ایجاد آن است شپش عانه است. این انگل به موهای ناحیه‌ی شرمگاهی متصل می‌شود. این شپش ممکن است به موی قسمت‌های دیگر بدن مانند ریش، سبیل، ابرو یا مزه هم منتقل شود. معمولا این انگل قابل مشاهده نیست و در موارد کمی از بیماران مشاهده می‌شود اما خارش بخش جدایی ناپذیر این بیماری است.
بنابراین این بیماری مقاربتی صرفا از طریق تماس جنسی منتقل نمی‌شود و از طریق تماس با پوست ناحیه‌ی تناسلی، حوله‌ی خیس هم امکان انتقال دارد.
گال
گال یک بیماری مقاربتی پوستی است که به وسیله‌ی یک کنه‌ی ریز و بیماری‌زا ایجاد می‌شود. این کنه در پوست انسان فرو می‌رود و در پوست تخم گذاری می‌کند. ارتباط جنسی از طریق پوست آن را به شریک جنسی انتقال می‌دهد.
علائم این بیماری به صورت زیر است.
    ایجاد بثورات در نواحی تناسلی یا نواحی دیگر بدن
    خارش شدید در بثورات

از کجا بفهمم بیماری مقاربتی دارم؟
اما از کجا بفهمیم که به بیماری مقاربتی مبتلا هستیم؟ اگر خانم هستید و فعالیت جنسی دارید، باید تحت نظر دکتر زنان باشید. از آنجایی که خانم‌ها بعد از برقراری ارتباط جنسی و نزدیکی مستعد مبتلا به بیماری‌های مقاربتی می‌شوند، باید به طور منظم معاینه شوند و جهت بررسی بیماری‌های مقاربتی چک شوند. این مورد حتی درمورد سکس در نوجوانان هم صدق می‌کند. آقایان هم باید اگر علامتی در آنها یا در شریک جنسی آنها دیده‌می‌شود، معاینه و بررسی شوند.
یکی از روش‌هایی که می‌توان بررسی کرد که به بیماری‌های مقاربتی مبتلا هستید یا نه، معاینه است. اگر معاینه مشکوک باشد، می‌توان از تست‌ها و آزمایش‌های بررسی‌کننده بیماری‌های مقاربتی هم کمک گرفت. یکی از این آزمایش‌ها تست پاپ اسمیر برای خانم‌ها و دیگری تست ‌hpv برای آقایان و خانم‌ها است. آزمایش‌های دیگری هم برای بررسی بیماری‌های مقاربتی انجام می‌شوند.

تشخیص بیماری های مقاربتی
پس از اخذ شرح حال کامل و معاینه کامل ناحیه تناسلی و غدد لنفاوی اطراف، پزشک ممکن است تست های تشخیصی دیگری برای تایید تشخیص بیماری مقاربتی و تعیین نوع آن درخواست نماید، که برخی از این تست ها عبارتند از:
    آزمایش خون: برای تایید HIV و مرحله دیررس سیفلیس تهیه نمونه خون از بیمار کمک کننده می باشد.
    آزمایش ادرار: برخی عفونت های مقاربتی در آزمایش ادرار قابل شناسایی هستند.
    بررسی ترشحات: در صورت بروز زخم، پزشک از ترشحات آن برای تشخیص عامل عفونت بیماری های مقاربتی استفاده می کند.
برخی بیماری های مقاربتی نیز تا سال ها بدون علامت باقی می مانند. اما برای تشخیص بیماری های مقاربتی بدون علامت، چه کاری لازم است؟ محققان توصیه می کنند:
    تمام افراد ۱۳ الی ۶۵ ساله حداقل یک بار در طول زندگی خود از نظر ابتلا به ایدز غربالگری شوند.
    به تمام زنان پیش از اقدام به بارداری توصیه به بررسی HIV، کلامیدیا، سفلیس و هپاتیت B می گردد.
    انجام پاپ اسمیر در زنان بالای ۲۱ سال و انجام تست HPV پس از ۳۰ سالگی کمک کننده می باشد.
    عفونت کلامیدیا در زنان کمتر از ۲۵ سال که زندگی جنسی فعالی دارند، مفید می باشد.
    غربالگری سفلیس، سوزاک، کلامیدیا و هرپس در افراد HIV مثبت توصیه می گردد (افزایش خطر ابتلا به STI های همزمان).
تمام روش های تشخیص بیماری بیماری های مقاربتی ممکن است در مراحل اولیه منفی گزارش گردد، و در صورت تدام علائم باید آزمایش ها برای تایید تشخیص تکرار گردند.
 
درمان بیماری های مقاربتی
درمان بیماری های مقاربتی برحسب عامل ایجاد کننده آن ها متفاوت می باشد. به طور کلی درمان بیماری های مقاربتی ممکن است شامل یکی از موارد زیر باشد:
    آنتی بیوتیک ها: درمان بسیاری از بیماری های مقاربتی مانند سوزاک، سفلیس، کلامیدیا و تریکومونیازیس با یک تک دوز آنتی بیوتیک قابل دسترسی می باشد. بهتر است تا ۷ روز پس از تمام درمان و برطرف شدن ضایعات از برقراری رابطه جنسی پرهیز گردد.
    داروهای ضد ویروس: برای درمان بیماری های مقاربتی ویروسی مانند HIV و هرپس استفاده می شوند. درمان در این بیماری ها منجر به ریشه کنی بیماری در بدن نمی گردد، و حتی پس از درمان نیز امکان آلودگی شریک جنسی پایدار می باشد. درمان مناسب ایدز و کاهش بار ویروس در خون نقش موثری در کاهش احتمال انتقال به شریک جنسی ایفا می کنند.
درمان شریک جنسی فعلی و اطلاع به تمام شرکای جنسی طی ۳ ماه الی یک سال اخیر، نقش مهمی در پیشگیری از انتقال عفونت های مقاربتی دارد.

پیشگیری از ابتلا به بیماری های مقاربتی
اگرچه که هیچ یک از روش های پیشگیری از ابتلا به بیماری های مقاربتی حفاظت صد درصدی ایجاد نمی کنند، اما تاثیر بسیار موثری در کاهش ابتلا به بیماری های مقاربتی ایجاد می کنند. مهم ترین روش های پیشگیری از ابتلا به بیماری های مقاربتی عبارتند از:
    موثرترین روش پیشگیری از ابتلا به بیماری های مقاربتی، عدم برقراری رابطه جنسی (واژینال، آنال و دهانی) می باشد.
    واکسیناسیون هپاتیت B و HPV باید تکمیل گردد (تزریق واکسن HPV در زنان بالای ۲۶ سال و پس از یائسگی توصیه نمی گردد).
    توجیه و صحبت با شریک جنسی در رابطه با عدم برقراری ارتباط با شرکای جنسی متعدد باید انجام گردد.
    از رابطه با شرکای جنسی متعدد باید پرهیز گردد.
    استفاده صحیح از کاندوم های لاتکس مردانه به همه افراد توصیه می شود. درصورت حساسیت به لاتکس، استفاده از کاندوم های فاقد لاتکس کمک کننده می باشد. ریسک پارگی در کاندوم های غیرلاتکس افزایش می یابد.
    درمان سریع عفونت های مقاربتی و پرهیز از برقراری ارتباط جنسی تا زمان درمان کامل عفونت و حداقل ۷ روز پس از اتمام درمان توصیه می گردد.
    پرهیز از نوشیدن الکل و داروهای محرک مانند مت آمفتامین ها (مختل کردن قدرت قضاوت و انجام رفتارهای پرخطر) توصیه می گردد.
    ختنه کردن در مردها نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به عفونت های مقاربتی در زنان دارد.
    مصرف ۲ داروی Truvada و Descovy پیش از برقراری رابطه جنسی با فرد مبتلا به ایدز، در پیشگیری از ابتلا در افراد پرخطر و در معرض بیماری نقش دارد.

________________________________________________________

مقالات دیگر