بیماری سیفلیس (syphilis) چیست؟

بیماری سیفلیس (syphilis) چیست؟
سیفلیس (syphilis) یک بیماری مقاربتی است که از طریق ارتباط جنسی با فرد آلوده یا تماس با زخم سفلیس منتقل می‌شود. سیفلیس ممکن است تا مدت طولانی در بدن فرد باقی بماند و علائم آن آشکار نشود. مشخص شدن بیماری با زخم‌هایی روی ناحیه‌ی تناسلی و در موارد شدیدتر در نواحی دیگر بدن است. عامل این بیماری باکتری به نام تریپونما پالیدوم است. تلفظ این بیماری بین مردم بیماری سیفلیس است درحالی‌که سیفلیس درست است.
ابتلا به بیماری سیفلیس چند ویژگی دارد. اول این‌که این بیماری ممکن است در بدن نهفته باشد و علائمی بروز ندهد و بعد از مدتی علائم آن آشکار شود.
همچنین این نکته را در نظر داشته باشید ابتلا به این بیماری برای فرد مصونیت ایجاد نمی‌کند و حتی در صورت درمان به موقع و از بین رفتن کامل عامل بیماری‌زا ممکن است بعد از مدتی فرد مجددا به سیفلیس مبتلا شود. حتی برخی افراد که روابط جنسی نا‌ایمن دارند، ممکن است در طول زندگی چند بار به این بیماری مبتلا شوند.

علائم سفلیس چست؟
شما ممکن است مبتلا به سفلیس شوید ولی تا سال‌ها متوجه علائم آن نباشید زیرا نشانه‌های بیماری سیفیلیس بسیار گسترده و متفاوت هستند. مهم‌ترین علایم بیماری سیفلیس عبارتند از:
    زخم‌های کوچک در قسمت‌های مختلف بدن
    گلودرد، تب و درد عضلانی
    زگیل یا تبخال در کنار لب و دهان، مقعد و دستگاه تناسلی
    ریزش موی سکه‌ای
    تورم غدد لنفاوی
    کاهش وزن ناگهانی
    خستگی و کوفتگی بدن
علائم سفلیس در نوزاد تازه متولد شده چیست؟ (سیفلیس نوزادی)
نشانه‌های این بیماری شامل موارد زیر است:
    بینی فرورفته که در آن پل بینی ایجاد نشده است.
    تب و لرز
    وجود جوش در اندام جنسی، مقعد یا دهان
    تاول‌های کوچک روی دست که به جوش‌های مسی رنگ تبدیل می‌شود و ناهموار یا صاف است.
    آبکی بودن مایع بینی
    درد استخوان
    از دست دادن بینایی و شنوایی
    تورم مفاصل
    زخم بودن پوست در اطراف اندام تناسلی، مقعد یا دهان
    لکه‌های خاکستری اطراف بخش خارجی واژن یا مقعد.

مراحل عفونت سیفلیس
مراحل چهارگانه ی سیفلیس عبارتند از:
    سیفلیس اولیه
    سیفلیس ثانویه
    سیفلیس نهفته
    سیفلیس ثالثیه
سیفلیس در دو مرحله اول بسیار عفونی است.
هنگامی که سیفلیس در مرحله پنهان یا نهفته قرار دارد، بیماری همچنان فعال است اما اغلب بدون علائم است. سیفلیس ثالثیه با بیشترین آسیب همراه است.
سیفلیس اولیه
مرحله اولیه سفلیس حدود سه تا چهار هفته پس از گرفتن باکتری توسط فرد، روی می دهد. این مرحله با یک زخم کوچک و گرد به نام شانکر آغاز می شود. شانکر درد ندارد، اما بسیار عفونی است. این زخم ممکن است در هر جایی که باکتری به بدن وارد شود، مانند داخل یا اطراف دهان، دستگاه تناسلی یا رکتوم ظاهر شود.
به طور متوسط ، پدیدار شدن زخم حدود سه هفته پس از ابتلا روی می دهد، اما بروز آن بین ۱۰ تا ۹۰ روز طول می کشد. این زخم بین دو تا شش هفته باقی می ماند.
سیفلیس از طریق تماس مستقیم با زخم انتقال می یابد. این امر معمولاً در طول فعالیت های جنسی، از جمله رابطه جنسی دهانی رخ می دهد.
سیفلیس ثانویه
بروز بثورات جلدی و گلودرد ممکن است با مرحله دوم سیفلیس همراه باشد. بثورات خارش ندارند و معمولاً در کف دست ها و کف پاها دیده می شوند، اما ممکن است در هر جایی از بدن روی دهند. برخی از افراد پیش از رفع بثورات، متوجه آن ها نمی شوند.
علائم دیگر سفلیس ثانویه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
    سردرد
    تورم غدد لنفاوی
    خستگی
    تب
    کاهش وزن
    ریزش مو
    درد مفاصل
این علائم در صورت درمان یا عدم درمان برطرف خواهند شد. با این حال، بدون درمان، فرد همچنان به سفلیس ابتلا خواهد داشت.
سیفلیس ثانویه اغلب با بیماری های دیگر اشتباه می شود.
سیفلیس نهفته
مرحله سوم سیفلیس، مرحله نهفته یا پنهان است. علائم اولیه و ثانویه ناپدید می شوند و علائم قابل ملاحظه ای در این مرحله مشاهده نمی شود. با این حال باکتری ها در بدن باقی می مانند. این مرحله می تواند تا سال ها پیش از پیشرفت به سفلیس ثالثیه ادامه یابد.
سیفلیس ثالثیه
آخرین مرحله عفونت، سیفلیس ثالثیه است. براساس اعلام کلینیک مایو، تقریباً ۱۵ تا ۳۰ درصد افرادی که برای بیماری سیفلیس درمان نمی شوند، به این مرحله وارد می شوند. سیفلیس ثالثیه می تواند سال ها یا ده ها سال پس از عفونت اولیه روی دهد. سیفلیس ثالثیه می تواند مهلک باشد. برخی از پیامدهای احتمالی دیگر سفلیس ثالثیه عبارت اند از:
    کوری
    ناشنوایی
    بیماری روانی
    از دست دادن حافظه
    تخریب بافت نرم و استخوان
    اختلالات عصبی مانند سكته مغزی یا مننژیت
    بیماری قلبی
    نوروسیفیلیس، که عفونت مغز یا نخاع است

راه‌های انتقال سفلیس
شایع‌ترین راه انتشار سیفلیس از طریق تماس با زخم فرد مبتلا در حین فعالیت جنسی است. باکتری‌های عامل بیماری می‌توانند از طریق بریدگی‌ و خراش‌های جزئی به پوست یا غشاهای مخاطی وارد بدن شوند. عموما زخم‌های سفلیس در مناطق زیر ایجاد می‌شوند:
    دهان
    آلت تناسلی
    واژن
    مقعد
به این ترتیب سیفلیس عمدتاً از راه جنسی منتقل می‌شود. این یعنی فرد مبتلا می‌تواند بیماری خود را از طریق هر نوع رابطه جنسی اعم از رابطه دهانی، مقعدی، واژینال و حتی تماس فیزیکی نزدیک به دیگران منتقل کند.
علاوه بر این مادران بارداری که مبتلا به سفلیس درمان‌نشده هستند، می‌توانند بیماری را به نوزادان خود منتقل کنند. برخی محققان اذعان دارند که سیفلیس از طریق انتقال خون هم ممکن است منتقل شود که بسیار نادر است. باکتری‌های عامل سیفلیس نمی‌توانند مدت زیادی را در خارج از بدن انسان زنده بمانند؛ بنابراین انتقال سفلیس از راه‌های زیر غیرممکن است:
    توالت مشترک
    پوشیدن لباس شخص دیگری
    استفاده از ظروف غذا خوردی دیگران

افراد در معرض خطر سیفلیس چه کسانی هستند؟
کسانی که واجد شرایط زیر هستند در معرض خطر سیفلیس هستند و باید در مواقع لزوم یا با مشاهده‌ی زخم روی بدن نسبت به انجام تست سفلیس اقدام نمایند.
    کسانی که رابطه‌ی جنسی محافظت نشده با فرد مبتلا به سیفلیس داشته‌اند.
    خانم‌های باردار، به‌خصوص اگر قبلاٌ به سفلیس مبتلا شده‌اند.
    خانم‌ها و آقایانی که سابقه‌ی ابتلا به سفلیس را دارند.
    افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند.
    کسانی که در زندان هستند یا به تازگی آزاد شده‌اند.
    کسانی که مبتلا به ایدز هستند.
    مردان همجنسگرا
    کارگران جنسی

عوارض سیفلیس
بدون درمان، سیفلیس می‌تواند منجر به آسیب‌هایی در سراسر بدن شود. سیفلیس همچنین خطر ابتلا به اچ‌آی‌وی را افزایش می‌دهد و می‌تواند مشکلاتی را در دوران بارداری ایجاد کند. درمان آن می‌تواند به جلوگیری از آسیب‌های بعدی کمک کند، اما نمی‌تواند آسیب‌هایی را که قبلاً رخ داده است، ترمیم یا معکوس کند.
برآمدگی‌های کوچک یا تومورها
در مرحلهٔ آخر سیفلیس، ممکن است برآمدگی‌هایی به نام گوم (Gummas) روی پوست، استخوان‌ها، کبد یا هر اندام دیگری ایجاد شود. گوم‌ها معمولاً پس از درمان با آنتی‌بیوتیک ناپدید می‌شوند.
مشکلات عصبی
سیفلیس می‌تواند باعث یک سری مشکلات سیستم عصبی شود، از جمله:
    سردرد
    سکته
    مننژیت
    از دست دادن شنوایی
    مشکلات بینایی، از جمله نابینایی
    زوال عقل
    از دست دادن احساس درد و احساس حرارت
    اختلال عملکرد جنسی در مردان
    بی‌اختیاری مثانه
مشکلات قلبی عروقی
این مشکلات ممکن است شامل برآمدگی و تورم آئورت؛ شریان اصلی بدن، و سایر رگ‌های خونی باشد. سیفلیس ممکن است به دریچه‌های قلب نیز آسیب برساند.
عفونت اچ‌آی‌وی
بزرگسالان مبتلا به سیفلیس آمیزشی یا سایر زخم‌های تناسلی دو تا پنج برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به اچ‌آی‌وی هستند. زخم سیفلیس می‌تواند به راحتی خونریزی کند و راه آسانی برای ورود اچ‌آی‌وی به جریان خون در طول فعالیت جنسی فراهم می‌کند.
عوارض بارداری و زایمان
در صورت بارداری، بیمار ممکن است سیفلیس را به جنین خود منتقل کند. سیفلیس مادرزادی خطر سقط جنین، مرده‌زایی و مرگ نوزاد در چند روز اول پس از تولد را به شدت افزایش می‌دهد.

تشخیص سیفلیس چگونه است؟
با بروز اولین نشانه و ایجاد زخم فرد بیمار باید در اولین فرصت به پزشک متخصص سلامت جنسی مراجعه کند. پزشک برای تشخیص دقیق از معاینه‌ی فیزیکی و مشاهده‌ی دقیق زخم و آزمایش‌های تشخیصی استفاده می‌کند. هزینه آزمایش سفلیس با توجه به عوارض و آسیب‌های سفلیس مقرون به صرفه و یک اقدام پیشگیرانه است.
آزمایش سیفلیس چیست؟
یکی از آزمایش‌های تشخیص سیفلیس، آزمایش خون است. همچنین نمونه برداری از محل زخم نیز می‌تواند ابتلا به سیفلیس را تایید یا رد نماید.
یکی دیگر از آزمایش‌هایی که برای تشخیص سیفلیس استفاده می‌شود، آزمایش مایع مغزی نخاعی برای تشخیص سفلیس عصبی است. با روشی به نام پونکسیون کمری از فرد بیمار نمونه تهیه می‌شود.
در صورت باردار بودن فرد مبتلا، سیفلیس غربالگری و و پیشگیری از آلوده شدن جنین از طریق مادر ضروری است. زیرا سیفلیس مادرزادی موجب آسیب به نوزاد و در مواردی حتی مرگ وی می‌شود.

درمان سفلیس
درمان سیفلیس اولیه و ثانویه با تزریق پنی‌سیلین صورت می‌گیرد. پنی‌سیلین یکی از پرمصرف‌ترین آنتی‌بیوتیک‌ها در جهان بوده و معمولاً در درمان سفلیس موثر است. افرادی که به پنی‌سیلین حساسیت دارند با آنتی‌بیوتیک‌های دیگری درمان می‌شوند، مانند:
    داکسی سایکلین
    سفتریاکسون
اگر به نوروسفلیس مبتلا هستید، دوزهای روزانه پنی‌سیلین را به‌صورت داخل وریدی دریافت خواهید کرد. برای دریافت این نوع درمان، اغلب به یک بستری کوتاه مدت در بیمارستان نیاز دارید. آسیب ناشی از سفلیس دیررس قابل جبران نیست. می‌توان باکتری‌ها را از بین برد، اما درمان به‌احتمال‌زیاد بر کاهش درد و ناراحتی ناشی از بیماری متمرکز خواهد بود.
واکنش Jarisch-Herxheimer (JHR) در درمان سفلیس
واکنش Jarisch-Herxheimer reaction (JHR) یک عارضه جانبی رایج و کوتاه‌مدت درمان سفلیس است. کمتر از ۳۰ درصد از افراد مبتلا به سفلیس اولیه یا ثانویه ممکن است علائم JHR را بعد از گذشت ۲۴ ساعت از شروع درمان تجربه کنند. JHR یک واکنش سیستم ایمنی بوده که یک سری علائم موقتی را ایجاد می‌کند. شدت این علائم از خیلی خفیف تا شدید متغیر است و به صورت زیر است:
    تب
    لرز
    بثورات پوستی
    علائم گوارشی، مانند حالت تهوع و استفراغ
    سردرد
    درد مفاصل یا ماهیچه
در مورد علائم JHR باید بدانید که این علائم معمولاً در عرض چند ساعت از بین می‌روند و نیازی نیست نگران آن‌ها باشید.
درمان سفلیس در بارداری
پنی‌سیلین درمان اصلی سیفلیس در دوران بارداری است. اگر فرد به پنی‌سیلین حساسیت داشته باشد، پزشک همچنان می‌تواند پنی‌سیلین را در طی چند ساعت تجویز کند. تجویز پنی‌سیلین در طی چند ساعت به بدن اجازه می‌دهد تا دارو را بدون واکنش آلرژیک دریافت کند.

راه‌های پیشگیری از سیفلیس چگونه است؟
بهترین راه برای مبتلا نشدن به بیماری سیفلیس داشتن روابط جنسی ایمن است. به این منظور باید موارد زیر در رابطه‌ی جنسی مراعات شود.
    استفاده از کاندوم لاتکس در روابط جنسی ضروری است.
    در روابط جنسی دهانی از محافظ دندان استفاده شود.
    از داشتن شرکای جنسی متعدد امتناع شود.
    پرهیز از ارتباط جنسی با کسی که شرکای جنسی متعدد دارد.
    از نظر بیماری جنسی تحت غربالگری قرار بگیرید.
    بیماری‌های مقاربتی را از شریک جنسی خود پنهان نکنید.
همچنین با توجه به این‌که سیفلیس فقط از رابطه‌ی جنسی منتقل نمی‌شود و خون نیز قدرت انتقال دارد، در صورت اعتیاد و استفاده از سرنگ حتماٌ از سرنگ اختصاصی استفاده شود و سرنگ مشترک به هیج عنوان استفاده نشود. عدم استفاده از مواد روانگردان نیز فرد را در شرایط طبیعی قرار می‌دهد و موجب می‌شود بر روابط و رفتارهای خود کنترل داشته باشد.
استفاده از واکسن سیفلیس برای افراد در معرض خطر و غربالگری زنان باردار نیز می‌تواند یک راهبرد و پیشنهاد موثر برای پیشگیری از بیماری باشد.

________________________________________________________

مقالات دیگر